Landais Alzheimer có vẻ ngoài giống hầu hết ngôi làng nhỏ vùng tây nam nước Pháp, song đây không phải ngôi làng bình thường, bởi cư dân đều mắc bệnh mất trí nhớ.
Nằm ở thành phố Dax, tỉnh Landais, các quán cà phê, cửa hàng, tiệm làm tóc, siêu thị nhỏ và thư viện làng Landais Alzheimer mở cửa hàng ngày. Cư dân thường trò chuyện trên sân hiên, gặp nhau tại công viên hoặc phòng tập thể dục trước khi trở về nhà riêng. Điểm khác biệt là tất cả dân làng đều mắc hội chứng Alzheimer, căn bệnh cướp đi trí nhớ và không có cách nào chữa khỏi.
Độ t.uổi trung bình của người dân là khoảng 79. Trong làng, 240 nhân viên y tế và tình nguyện viên luôn sẵn sàng giúp đỡ người dân trong công việc hàng ngày, điều mà đối với một số người thực hiện nó vô cùng khó khăn.
“Mỗi người dân có phòng riêng và sinh sống theo nhịp điệu của họ. Người dậy từ lúc 6 giờ sáng không làm ảnh hưởng đến những ai thích ngủ ngày”, Aurelie Bouscary, một thành viên trong nhóm hỗ trợ, chia sẻ.
Ngôi làng chỉ cách Paris ba giờ rưỡi ngồi tàu điện và là điểm dừng của nhiều bệnh nhân Alzheimer. Hiện tại, dân số của làng là 120 người, không kể nhân viên y tế.
Lấy cảm hứng từ dự án tương tự tại Hà Lan, ngôi làng cho người bệnh Alzheimer thử nghiệm ở Dax được các chuyên gia Nhật Bản và Italy theo dõi kỹ lưỡng. Đây là những quốc gia có dân số già, đang tìm kiếm một mô hình chăm sóc mới, nhân văn hơn đối với người cao t.uổi bị đãng trí.
Một tiệm làm tóc tại làng Landais Alzheimer. Ảnh: AFP
Mục đích chính của ngôi làng là cho phép cư dân gìữ mối quan hệ thân thiết với những người thân yêu và không có cảm giác bị cô lập. Các chuyên gia tìm cách “duy trì tương tác hàng ngày giữa ngôi làng và thế giới bên ngoài”, trang web của chương trình nêu rõ. “Thực tế, dự án Landais muốn thay đổi quan điểm của xã hội về Alzheimer, nâng cao nhận thức về hành vi gây ra bởi căn bệnh, từ đó giúp điều chỉnh góc nhìn của công chúng về nó”.
Trong số 120 bệnh nhân có 10 người dưới 60 t.uổi. Cư dân trẻ nhất chỉ khoảng 40.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm có khoảng 10 triệu người được chẩn đoán mắc chứng sa sút trí tuệ nói chung, trong đó Alzheimer chiếm khoảng 2/3 số trường hợp. Con số đã tăng vọt khi t.uổi thọ trung bình ở nhiều khu vực tăng cao nhờ vào tiến bộ y tế và các lĩnh vực khác.
Các triệu chứng thường tiến triển từ đãng trí, quên đến mất trí nhớ nghiêm trọng. Đây là lúc người bệnh phụ thuộc hoàn toàn vào sự hỗ trợ bên ngoài, không nhận thức được thời gian, địa điểm. Trầm cảm cũng là yếu tố kéo theo. Cuối cùng, người bệnh có thể còn quên cả cách ăn uống.
Liệu pháp hội nhập cộng đồng
Làng Landais được thành lập để giúp người mắc chứng đãng trí hưởng một cuộc sống bình thường nhất có thể. Làng bao gồm 4 “khu phố”, mỗi khu phố có 4 ngôi nhà với khoảng 8 người sinh sống.
Người dân không được phép rời khỏi khu đất rộng 5 ha, nhưng bạn bè và gia đình họ có thể tự do tới thăm và tản bộ trên những con đường yên tĩnh. Các địa điểm họ thường xuyên lui tới là ao cá và công viên. Họ cũng có thể dùng bữa trong khu vực ăn uống tập thể và được bố trí để giúp đỡ các công việc nhẹ nhàng, như sắp xếp bàn ăn dưới sự hỗ trợ của một nhân viên.
Một cửa hàng bán đồ lưu niệm do người dân tự điều hành ở làng Landais. Ảnh: AFP
“Nhiệm vụ của tôi vẫn là trông nom họ. Nhưng nó hoàn toàn khác với các mô hình hiện có. Tôi cảm giác như có thể làm tốt công việc của mình hơn”, bà Aurelie Bouscary cho biết.
Ngôi làng bắt đầu hoạt động kể từ tháng 6, chỉ vài tuần sau khi Pháp nới giãn cách xã hội hậu Covid-19. Khoảng thời gian phải xa cách người thân khiến các bệnh nhân trong trung tâm chăm sóc thông thường cảm thấy đặc biệt khó khăn.
Nathalie Bonnet, một chuyên gia tâm lý trong cộng đồng này, cho biết: “Kể từ tháng 6, họ đã có thể lấy lại sự thoải mái, tự do và yên bình. Họ tìm được động lực và tiếp tục hoạt động thường ngày. Vì luôn có người túc trực để giúp giải quyết các cơn lo âu hoặc trầm cảm, họ bình tĩnh nhanh hơn. Do đó, các đơn thuốc điều trị được giảm bớt”.
Trong thời gian đại dịch hoành hành, ngôi làng bị hạn chế tiếp xúc với người ngoài. Song sắp tới, người dân sẽ lại được cắt tóc ở cửa tiệm, tham dự các buổi ca nhạc, lễ hội.
Chính phủ Pháp đã đầu tư khoảng 33 triệu USD để xây dựng ngôi làng, phí vận hành hàng năm là khoảng 6,7 triệu USD. Các cơ quan nhà nước đài thọ t.iền thuê phòng khoảng 79 USD cho mỗi người nơi đây.
7 loại thực phẩm phổ biến gây hại cho não
Chỉ bằng cách cắt giảm khẩu phần ăn hàng ngày những loại thực phẩm dưới đây, bạn có thể giảm nguy cơ mắc các vấn đề liên quan đến não.
Não là cơ quan quan trọng nhất của cơ thể, kiểm soát tất cả các chức năng khác của cơ thể. Do đó, giữ gìn bộ não khỏe mạnh là điều rất quan trọng. Một số thực phẩm có thể ảnh hưởng tiêu cực đến chức năng của não như trí nhớ, tâm trạng hay làm gia tăng nguy cơ mắc các bệnh như mất trí nhớ.
Đồ uống có đường: Đồ uống có đường như soda, cola, nước trái cây, nước tăng lực sẽ khiến vòng 2 của bạn to ra, tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2 và bệnh tim. Không chỉ vậy, chúng có tác động tiêu cực đến não. Bệnh tiểu đường loại 2 có liên quan đến việc tăng nguy cơ mắc bệnh Alzheimer. Hầu hết các đồ uống có đường đều có nhiều fructose, có liên quan đến béo phì, huyết áp cao, mỡ m.áu cao và rối loạn chức năng động mạch. Rối loạn chuyển hóa có thể dẫn đến tăng nguy cơ mắc chứng mất trí nhớ. Chế độ ăn nhiều đường có thể dẫn đến viêm não và suy giảm trí nhớ.
Rượu: Tiêu thụ quá nhiều rượu có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến não. Nghiện rượu mãn tính có thể dẫn đến việc giảm thể tích não, rối loạn trao đổi chất và gián đoạn dẫn truyền thần kinh. Những người tiêu thụ quá nhiều rượu thường bị thiếu hụt vitamin B1, điều này có thể dẫn đến chứng rối loạn não gọi là bệnh lý não Wernicke, sau đó có thể phát triển hội chứng Korsakoff. Hội chứng này có thể dẫn đến tổn thương nghiêm trọng cho não, bao gồm mất trí nhớ, rối loạn thị lực, nhầm lẫn và thần kinh không ổn định.
Chất tạo ngọt: Aspartame là chất làm ngọt nhân tạo có trong các sản phẩm không đường. Những người đang cố gắng giảm cân thường chọn những sản phẩm không đường này. Mặc dù giới chuyên gia đang tiếp tục nghiên cứu về tác động nhưng đ.ánh giá ban đầu cho thấy chất tạo ngọt có liên quan đến hành vi và nhận thức.
Cá có hàm lượng thủy ngân cao: Thủy ngân là một kim loại nặng và là chất độc thần kinh, có thể được lưu trữ lâu dài trong mô động vật. Cá săn mồi sống lâu dễ bị tích lũy thủy ngân. Nếu một người ăn phải thủy ngân, nó sẽ lan ra khắp cơ thể, tập trung vào não, gan và thận. Cá có hàm lượng thủy ngân cao bao gồm cá mập, cá kiếm, cá ngừ, cam, cá thu vua và cá ngói…
Thực phẩm chế biến sẵn: Thực phẩm chế biến sẵn thường có nhiều đường, chất béo và muối. Những thực phẩm này bao gồm khoai tây chiên, kẹo, mì ăn liền, bỏng ngô, nước sốt và các bữa ăn đã được chế biến sẵn. Những thực phẩm này có lượng calo cao và ít chất dinh dưỡng, có thể dẫn đến béo phì và tác động tiêu cực đến não.
Thực phẩm giàu chất béo chuyển hóa: Chất béo chuyển hóa có thể ảnh hưởng bất lợi đến sức khỏe não bộ. Chất béo chuyển hóa tự nhiên trong các sản phẩm như sữa và thịt không gây nguy hại sức khỏe như chất béo chuyển hóa công nghiệp. Chúng xuất hiện trong thực phẩm chế biến thông qua cách sử dụng dầu thực vật được hydro hóa hoặc hydro hóa một phần (chiên ngập dầu, nướng….). Các nghiên cứu chỉ ra rằng những người tiêu thụ một lượng chất béo chuyển hóa cao hơn có nguy cơ mắc bệnh Alzheimer, trí nhớ kém hơn và suy giảm nhận thức.
Carbohydrate tinh chế:Carbs tinh chế bao gồm đường và ngũ cốc đã qua xử lý và tinh chế như bột mì trắng, gạo trắng… Carbs tinh chế có chỉ số đường huyết cao, dẫn đến tăng đột biến lượng đường trong m.áu. Các nghiên cứu phát hiện ra rằng những người tiêu thụ thực phẩm giàu chất béo và đường tinh luyện có trí nhớ kém hơn./.
